Kritisch naar medicijnen kijken
Het loont om regelmatig naar het lijstje medicijnen van ouderen (70+) te kijken in relatie tot de aandoeningen. Het gebeurt regelmatig dat het niet meer duidelijk is waarvoor medicijnen worden gebruikt en door wie ze werden voorgeschreven. Daarnaast is het de vraag hoeveel baat de oudere patiënt heeft bij met name preventieve geneesmiddelen. Henk Frans: ‘Neem nou een oudere patiënt die al jaren medicatie voor hoge bloeddruk krijgt om een bloeddruk van 140 of lager te bewerkstelligen. Maar bij een oudere patiënt die mogelijk last heeft van duizeligheid door deze pillen kan een bloeddruk van 150 ook aanvaardbaar zijn in overleg met de huisarts.’ Dit soort medicatiewijzigingen worden altijd voorgesteld en afgewogen in overleg met de patiënt.
Henk-Frans: ‘Veel oudere patiënten slikken iedere dag vijf of meer medicijnen. In toenemende mate spreken zij daar hun zorg over uit. Het slikken van minder pillen zien steeds meer ouderen als gezondheidswinst.’
Nieuwe richtlijnen
Totvoorkort was het beleid van huisartsen om niets in de medicatie te veranderen zolang het ‘goed’ ging. Specialisten Ouderengeneeskunde en geriaters & internisten Ouderen Geneeskunde saneerden wel regelmatig de medicatie indien zij geen reden meer voor voorschrijven zagen. En om onnodige bijwerkingen voor patiënten te stoppen. Dat deden zij op basis van expertise, want zij gebruiken geen richtlijnen hiervoor.
Het ontbreekt nog steeds aan een richtlijn voor het verantwoord stoppen van medicatie (‘deprescribing’). Het gaat dan vooral om het stoppen van preventieve medicatie, zoals bloeddrukverlagers en cholesterolverlagers. Henk Frans: ‘Het interpreteren van cijfers speelt ook een rol. Een patiënt slikt bijvoorbeeld een bepaald preventief medicijn dat de kans op een hartinfarct met 50% verminderd. Maar 50% van wat? Als je weet dat het risico is teruggebracht van 2% (zonder medicijn) naar 1% (met medicijn) weegt het belang ervan wel anders.’
Nazorg door de praktijkondersteuner
Het beoordelen van medicatie bestaat al langer. Vaak was dat een momentopname. Hierbij werd vastgesteld dat vaak meerdere farmacotherapie-gerelateerde problemen aan de orde waren, die niet allemaal tegelijk aangepakt konden worden. Bij de pilot ‘Medicatiebeoordeling met deprescribing en shared decision making’ van Gezonde zorg, Gezonde regio bleek hoe belangrijk het is om dit stapsgewijs te doen én om elke stap te monitoren. Dit wordt door de praktijkondersteuner ‘ouderenzorg’ gedaan die de patiënt actief na belt en de bevindingen uitvraagt. Zo is veel beter in kaart te brengen wat de invloed van de verschillende medicijnen is op de ervaren klachten van de patiënt.
Betere zorg door samenwerking: deskundigheid delen
Bij Rijncoepel heeft ieder zorgprogramma een zorgspecialist. Meestal is dit een kaderhuisarts. In dit geval is het een apotheker die gepromoveerd is op onderzoek naar Polyfarmacie. De zorgspecialist deelt actief zijn deskundigheid en ervaring met alle zorgverleners van de samenwerkingsverbanden die bij Rijncoepel zijn aangesloten. Zo deelt hij zijn ervaring en verzorgt hij o.a. scholingen.